Sarılık bebeklerde görülebileceği gibi yetişkin bireylerde de görülebilen bir hastalık çeşididir. Sarılığa neden olan asıl etken kan dolaşımda bulunan ve bilirubin ismiyle tanımlanan maddenin normalden fazla olmasıdır. Bebeklerdeki sarılık hastalığına sebep olan unsur da yine bu maddenin fazlalığından kaynaklıdır. Bu hastalık bazı bebeklerde şiddetli görülürken bazı bebeklerde daha hafif seyredebilir.
Bebeklerde sarılık neden olur?
Bebeklerde en çok görülen hastalıkların başında sarılık gelir. Yeni doğan bebeklerin yaklaşık üçte ikisinde bu hastalığa rastlanır. Kırmızı kan hücreleri vücut tarafından parçalandığında ortaya bilirubin denilen sarı renge sahip bir madde çıkar. Bu madde kan dolaşımında fazla oranda olduğunda sarılık hastalığına yol açar. Sarılık hastalığında gözlerdeki beyaz olan alanlar sarı renge döner ve deri de sararmaya başlar.
Hastalığın şiddetine göre yüz, bacak, kol gibi bölgelere de yayılabilir. Bu hastalık daha çok vaktinden erken doğan bebeklerde görülür. Ancak emzirme döneminde olan bebeklerde de görülme oranı az değildir. Bebeklerde sarılık hastalığının oluşmasına zemin hazırlayan birçok faktör mevcuttur. Genel olarak bebeklerde sarılık hastalığının görülmesinin başlıca nedenleri şunlardır:
- Fizyolojik olarak adlandırılan sarılıklar
- Enfeksiyonlar
- Sarılığa neden olan bilirubin maddesinin vücuttan atılamaması
- Kalıtsal kan hastalıkları
- Annede diyabet hastalığının varlığı
- Kalıtsal karaciğer rahatsızlıkları
- Yeni doğan bebeklerde kırmızı kan hücrelerinin normalden daha seri parçalanması
- Annenin bebek doğmadan önce geçirdiği bazı hastalıklar
- Doğumsal hastalıklar
- Hepatit
- Erken doğum
- Geç doğum
- Genetik faktörler
Bebeklerde sarılık nasıl anlaşılır?
Yeni doğan bebeklerin büyük bir bölümünde görülen sarılık hastalığı çoğu zaman tedaviye gereksinim duyulmadan kendiliğinden geçer. Özellikle doğumdan hemen sonra görülen sarılık, ortalama on gün içerisinde hiçbir müdahale yapılmadan düzelir. Sarılık hastalığının toplam iki türü vardır. Bunlardan biri kendiliğinden geçen sarılıktır ve buna fizyolojik sarılık denir. Diğeri ise patolojik sarılık olarak adlandırılır.
Patolojik olarak adlandırılan sarılık çeşidi son derece ciddidir ve mutlaka tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Özellikle iki veya üç haftaya kadar uzayan sarılık hastalığı daha ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Uzmanlar uzun süren sarılık hastalığının sebeplerini tespit etmenin gerekli olduğunu belirtir. Bebeklerde sarılık hastalığının varlığına işaret eden belirtiler ise şunlardır:
- Bebeğin gözlerinin beyaz bölümünün sarıya dönmesi
- Bebeğin deri renginin sarılaşması
- Yemek yememe isteği
- Bitkinlik
- Bebeğin ateşinin normalden daha yüksek olması
- Bebekte sarı olan bölümlerin giderek daha da koyulaşması
- Uykuya eğilim
- Bebeğin emme istediğinin azalması
Bebeklerde sarılık durumu çoğu zaman önemsiz olsa da bazı durumlarda ciddi sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına sebep olabilir. Bebeklerde iştahsızlık, çok fazla uyuma, emme istediğinde azalma, göz aklarında sararma veya ciltte sararma olduğunda ebeveynlerin vakit kaybetmeden uzman bir doktora danışmaları büyük önem taşır.
Bebeklerde sarılık nasıl geçer?
Yeni doğan bebeklerde sarılık çok sık görülen bir hastalık türüdür. Doğumdan hemen sonra görülen sarılık çoğu zaman kendiliğinden iyileşir. Ancak uzun süren ve bebeği rahatsız eden sarılıkta tedaviye ihtiyaç duyulabilir. Anne ve babalar bebeklerinde sarılığa dair belirtiler gördüklerinde başta çok fazla endişe duyabilir. Ancak doğumun ardından görülen sarılık çoğunlukla ciddi değildir. Yine de ebeveynler bebeklerinde görülen bu hastalığı daha kısa sürede atlatmanın yollarını araştırır. Bu bağlamda ebeveynlerin en çok merak ettiği konulardan biri sarılık olan bebeğe ne yapılır konusudur.
Bebeklerde görülen sarılık hastalığı fizyolojik sarılık ise çoğunlukla müdahaleye gerek duyulmaz. Fizyolojik sarılık birkaç hafta içerisinde kendiliğinden geçen bir sarılık çeşididir. Bebeklerde sarılık evde tedavisi için birkaç basit metot mevcuttur. Bu metotlardan bazıları şunlardır:
- Bebeğin düzenli olarak emzirilmesi
- Bebeğin direkt temas ettirilmeden güneş ışığını almasını sağlamak
Yukarıda sıraladığımız metotlar doktorlar tarafından tavsiye edilir. Ancak bu yöntemleri uygulamadan önce uzman bir doktordan onay alınması son derece önemlidir. Bu yöntemlere en olarak bebeklerde sarılık bitkisel tedavisi de mevcuttur. Bitkisel tedavi metodunda çoğunlukla buğday suyu tercih edilir. Ancak bu tür yöntemler her ne kadar bitkisel olsa da doktor onayı alınmadan uygulanması tavsiye edilmez. Bu yüzden herhangi bir uygulama yapmadan önce alanında uzmanlaşmış olan bir doktor tarafından onay alınması büyük önem taşır.
Bebeklerde sarılık tedavisi nasıl yapılır?
Sarılık hastalığı görülen bebeklerde bilirubin maddesi fazla olur. Bu maddenin vücuttan atılmasına yardımcı olan organda karaciğerdir. Ancak bebeklerde karaciğer hemen gelişemediği için bu madde de artış gözlemlenir. Karaciğer işlevini yapmaya başladıktan sonra vücuttan bu maddeyi temizler ve sarılık hastalığı ortadan kalkar. Bu durum çoğunlukla fizyolojik kaynaklı sarılık hastalığında yaşanır. Patolojik sarılık da ise bebeğin tedavi edilmesi önemlidir. Eğer zamanında müdahale edilmezse bebeğin beyninde ciddi problemlere yol açabilir. Ayrıca beyinle birlikte işitme sisteminde de hasarlar meydana gelebilir. Bebeklerde sarılık tedavisi için doktorlar tarafından uygulanan birçok farklı yöntem bulunur. Bu tedavi yöntemleri şunlardır:
- Fototerapi
- Kan değişimi
Fototerapi aynı zamanda ışık tedavisi olarak adlandırılan bir tedavi yöntemidir. Bu metodun bebeklere herhangi bir zararı yoktur. Fakat bazı durumlarda ciltte kızarıklığa ya da ishal gibi sorunlar söz konusu olabilir. Bu tedavi şeklindeki amaç bebeğin kan hücrelerinde bulunan fazla bilirubin maddesinin vücuttan temizlenmesini sağlamaktır. Bebeklerde sarılık tedavisi için uygulanan diğer metot ise kan değişimidir. Kan değişimi yöntemi, fototerapi tedavisi yeterli olmadığında başvurulan bir yöntemdir. Bu metot da bebeğin hem kilosu hem de kaç günlük olduğu baz alınır. Her iyi metodun da alanında uzman hekimler tarafından uygulanması son derece önemlidir.
