Her yıl milyonlarca insanın ölümüne sebep olan kanser ve çok riskli hastalıkların oluşmasına zemin oluşturan hipertansiyon, diyabet hastalıklarının tedavileri oldukça önem taşıyor. Bu konuda doğal kaynaklar araştırılarak yapılan çalışmalar hastalıkların tedavileri konusunda önemli rol oynuyor. Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nde deniz salyangozundan kanser, diyabet ve hipertansiyon tedavilerinde kullanılmaya aday olabilecek doğal ilaç adayları üretildi.
“BİRÇOK HASTALIĞA İLAÇ ADAYLARI ORTAYA ÇIKARTIYORUZ”
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Biyoteknoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Deniz Ekinci ve ekibi, İrlanda’da bulunan Limerick Üniversitesi ile birlikte yürüttükleri çalışmalar sonucunda deniz salyangozundan kanser, diyabet ve hipertansiyon tedavilerinde aday olabilecek doğal ilaç adayları ürettiklerini açıkladı. Biyoteknoloji laboratuvarında yaptıkları çalışmalar ile birçok deneyle birlikte yeni keşifler yaptıklarını söyleyen Prof. Dr. Deniz Ekinci, “Deniz salyangozu başta olmak üzere yürüttüğümüz çalışmalarda kanserden hipertansiyona kadar daha birçok hastalığa ilaç adayları ortaya çıkartıyoruz” dedi.
ÇALIŞMA İRLANDA İLE BİRLİKTE YÜRÜTÜLDÜ
İrlanda Limerick Üniversitesi ile birlikte yürüttükleri deniz salyangozu çalışmasında kanser dahil birçok hastalığın ilaç adayı bulgularını keşfettiklerini belirten Prof. Dr. Deniz Ekinci, “Deniz salyangozu araştırmamız, İrlanda ile birlikte yürüttüğümüz ve doktora öğrencimin Arş. Gör. Gürkan Bilir’in İrlanda’ya gidip çalıştığı bir araştırmadır. Deniz salyangozundan peptitler ürettik. Peptitler küçük protein parçalarıdır. Peptitler terapide, ilaç sanayisinde, kozmetikte ve gıda sanayisinde kullanılan doğal maddelerdir. Normalde deniz salyangozunun ihtiva ettiği bir proteini sindirim enzimleriyle laboratuvar ortamında parçalıyoruz. Bu şekilde kısa kısa peptitler elde etmiş oluyoruz. Daha sonra bunların biyolojik özelliklerini inceliyoruz.
SÜREKLİ YENİ İLAÇLAR ÜRETMEK GEREKİYOR
Elde ettiğimiz peptitlerin ham proteine nazaran çok daha fazla biyolojik aktiviteye sahip olduğunu belirledik. Bu çalışmamızın sonucunda da elde ettiğimiz peptitlerin antikanser, antihipertansif, antimikrobiyal ve antioksidan gibi özelliklere sahip olduğunu gördük. Bu şekilde sentetik ilaçlara göre daha doğal ilaç adayları üretmiş oluyoruz. Bu da zaten son yılların oldukça güncel bir teknolojisidir. Bilindiği gibi sentetik ilaçlara karşı zamanla direnç gelişebilmektedir. Örneğin son yılların çok büyük bir problemi olan antibiyotik direnci. Dolayısıyla sizin sürekli yeni ilaçlar üretmeniz gerekiyor. Biz de bu amaçla doğal molekülleri kaynak olarak kullanarak yan etkileri daha düşük olan ilaçlar üretmeyi hedefliyoruz” diye konuştu.
İLAÇ ARAŞTIRMA SÜRECİ UZUN SÜRÜYOR
Yapılan araştırmaların ve çalışmaların nasıl yürütüldüğünü anlatan Prof. Dr. Deniz Ekinci, “Biz elde ettiğimiz peptitlerin antioksidan özelliğini, antihipertansif ve antikanser özelliklerini kanıtladık. Dolayısıyla bu teknoloji sayesinde alternatif, toksisitesi daha düşük doğal ilaçlar üretilecektir. Bu alanda çalışmalarımızı yürütüyoruz. Okyanus ve deniz canlıları daha ekstrem şartlarda yaşadıkları için bizlere göre daha güçlü biyolojik sinyaller ve biyomoleküller üretiyorlar. Biz de onların bu özelliklerinden faydalanıyoruz. Biyomolekülleri canlıdan izole edip biyoteknolojik yöntemlerle üzerinde bir takım modifikasyonlar yapıyoruz. Bu şekilde moleküllerle yeni ilaç adayları üretmiş oluyoruz. Biz öncelikle ön denemelerimizi yapıyoruz. Biyolojik özelliklerini ve toksisitesini belirledikten sonra sonuçlarımızı bilimsel dergilerde yayınlıyoruz ve daha sonra farklı araştırmacılar daha farklı incelemeler yürütüyorlar. Ardından insan deneylerinde ve faz çalışmalarında kullanılıyor. Daha sonra ilaç olarak kullanıma açılabiliyor” şeklinde konuştu.
Deniz salyangozu çalışmalarını 4 yıldır yürüttüklerini belirten Prof. Dr. Deniz Ekinci, araştırmalarının sonuçlarını, alanında dünyanın en prestijli bilimsel dergilerinde yayınladıklarını belirterek deniz salyangozu ve bunun gibi birçok deniz canlıları üzerinde araştırmalar yapmaya devam ettiklerini ifade etti.
(İHA)
